Prawo autorskie chroni przed naruszeniami dzieła. Oczywiste przykłady takich dzieł to utwór muzyczny, obraz czy film. Ale czy można za dzieło w rozumieniu prawa autorskiego uznać smak?

Przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej toczy się obecnie spór między dwoma producentami serków do smarowania. Jeden z nich oskarża drugiego, że ten nieuczciwie skopiował smak jego produktu.

Przedmiotem sporu jest Heksenkaas, ser do smarowania z dodatkiem śmietany i ziół. Został on stworzony w 2007 r. przez holenderskiego handlarza warzywami i świeżymi produktami. W 2011 r., w zamian za wynagrodzenie powiązane z wynikami sprzedaży, twórca przeniósł swoje prawa własności intelektualnej dotyczące tego produktu na spółkę Levola. Patent na metodę produkcji Heksenkaas przyznano w dniu 10 lipca 2012 r., a słowny znak towarowy „Heksenkaas” został zgłoszony w połowie 2010 r.

Pozwana spółka Smilde wytwarza produkt pod nazwą „Witte Wievenkaas” dla sieci supermarketów w Niderlandach. Levola pozwała Smilde, ponieważ uznała, że produkcja i sprzedaż Witte Wievenkaas narusza prawa autorskie Levoli do „smaku” Heksenkaas. Levola definiuje prawa autorskie do smaku jako „całościowe wrażenie wywierane przez spożycie danego produktu spożywczego na narządach smaku, w tym odczucie w ustach postrzegane przez zmysłu dotyku”. Rozpatrujący sprawę holenderski sąd orzekł, że bez konieczności orzekania w kwestii, czy smak Heksenkaas może być chroniony na podstawie prawa autorskiego, żądania Levoli powinny zostać oddalone, ponieważ spółka ta nie wskazała, jakie elementy lub połączenia elementów smaku Heksenkaas nadają mu właściwy oryginalny charakter i znamiona indywidualności. Levola wniosła od wyroku apelację, jednak sąd apelacyjny nie chciał odpowiadać sam na pytanie, czy smak może być utworem. Zadał więc pytanie prawne do TSUE. Ten ostatni jeszcze na nie nie odpowiedział, ale w lipcu 2018 r. w sprawie wydał opinię rzecznik generalny Melchiora Wathelet.

Rzecznik generalny wskazał, że jego zdaniem, chociaż proces tworzenia smaku spożywczego wymaga nakładu pracy i umiejętności, to jednak smak nie może być przedmiotem ochrony prawa autorskiego, jeżeli nie będzie oryginalny. Ochrona prawnoautorska obejmuje bowiem oryginalne formy wyrazu, a nie idee, procedury, metody działania czy też pojęcia matematyczne jako takie. O ile więc postać, w jakiej utrwalona jest receptura (forma wyrazu), może być chroniona prawem autorskim, jeśli jest oryginalna, o tyle prawo autorskie nie chroni receptury jako takiej (pomysłu).